Zasady bezpieczeństwa przy rozbiórkach i wyburzeniach

Prace budowlane to dziedzina, która wiąże się z umiarkowanym, ale stałym niebezpieczeństwem. Jej szczególnym rodzajem jest jednak przeprowadzanie rozbiórek i wyburzeń. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że prace te wymagają odpowiedniego przygotowania i stałego przestrzegania zasad BHP. Co na ten temat mówi obowiązujące prawo? I jak w praktyce można zadbać o bezpieczeństwo pracowników i osób postronnych? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym artykule.

Podstawa prawna - co warto wiedzieć?

Podstawą prawną, o której należy pamiętać jest m.in. Rozporządzenie Ministrów Odbudowy oraz Pracy i Opieki Społecznej z dnia 21 marca 1947 r. o warunkach bezpieczeństwa przy robotach rozbiórkowych. Powiedziano tam m.in. że:

"§  2.

2. Przez rozbiórkę należy rozumieć: ręczne rozbieranie budowli lub ich części, rozbieranie ich za pomocą odpowiednich maszyn, obalanie za pomocą siły ludzkiej, zwierząt lub siły mechanicznej, wreszcie rozsadzanie za pomocą materiałów wybuchowych."

"§  3.

1. Właściwa władza zgodnie z art. 359 ust. 1 zarządzi wykonanie niebezpiecznych robót rozbiórkowych pod nadzorem uprawnionego technicznego kierownika. Za niebezpieczne uważane są roboty mogące zagrażać życiu i zdrowiu ludzkiemu ze względu na stan budynku, mającego być rozebranym, albo ze względu na sposób dokonywania rozbiórki."

"§  5.

Roboty rozbiórkowe niebezpieczne należy wykonywać przez fachowe przedsiębiorstwo, posiadające wykonawcę o odpowiednich kwalifikacjach technicznych i zatrudniające pracowników dobrze obeznanych z tego rodzaju robotami."

"§  15.

Przed przystąpieniem do robót rozbiórkowych wykonawca powinien poinformować pracowników o sposobie wykonywania rozbiórki i pouczyć ich o zachowaniu się w miejscu rozbiórki, ze względu na bezpieczeństwo pracy."

"§  18.

Przy wykonywaniu robót rozbiórkowych należy uwzględnić wpływ warunków atmosferycznych, jak deszczu, mrozu, odwilży.

"§  19.

Podczas silnego wiatru nie należy prowadzić robót na ścianach lub innych konstrukcyjnych częściach albo pod nimi, jeżeli zachodzi możliwość ich obalenia przez wiatr."

Podstawowe zasady bezpieczeństwa

O czy należy więc pamiętać w trakcie przeprowadzania rozbiórki lub wyburzenia? Przede wszystkim o tym, że podstawą bezpiecznego i efektywnego działania jest wcześniejsze zaplanowanie pracy oraz poinformowanie pracowników o poszczególnych jej etapach. Konieczne jest także uzyskanie niezbędnych pozwoleń opisanych w rozporządzeniu, a także prowadzenie dokumentacji, w tym m.in. dziennika rozbiórki. 

Należy pamiętać, że powodzenie naszych działań zależy od wielu czynników, w tym np. od panujących warunków atmosferycznych. Dlatego jeśli na placu budowy odczuwalny jest silny wiatr lub jeśli widoczność jest ograniczona, działania należy wstrzymać i przenieść na inny czas. Oczywiście w czasie dokonywania rozbiórki i wyburzenia każdy z pracowników powinien stale wykorzystywać środki ochrony indywidualnej, takie jak kaski, okulary ochronne, czy rękawice. Elementy te, chociaż należą do wyposażenia podstawowego, mogą decydować o życiu i zdrowiu.  

Duże znaczenie ma także wyraźne, zgodne z zasadami oznaczenie terenu, na którym będą prowadzone prace. Niezwykle ważne jest także zabezpieczenie terenu przed osobami postronnymi. W tym celu konieczne jest zastosowanie tablicy opisującej rodzaj wykonywanych prac, a także dodatkowego ogrodzenia, czy elementów wyznaczających strefę niebezpieczną, w której może dojść do spadania mniejszych lub większych elementów.